Het bereikbaar maken van doelen

In het vorige artikel heb je kunnen lezen dat het zinvol is om je inhoudelijke communicatie te sturen van het denken en praten over problemen in de richting van het denken en praten over doelen. In dit artikel leren we je een handige methode om je doelen bereikbaar te maken in 5 achtereenvolgende stappen.

Het formuleren van elk doel begint met de woorden: “ik wil ……….. Dus begin hiermee en schrijf op wat je wilt bereiken.

Stap 1: Bevat het geformuleerde doel ontkenningen?

Kijk of het aldus geformuleerde doel ontkenningen bevat, zoals niet, geen, vanaf, ophouden, stoppen, etc of vergelijkende trappen bevat (beter, meer, minder, liever, etc). In dat geval zegt het doel namelijk vooral iets over de huidige situatie, over wat je nu hebt. Herformuleer je doel dan zo dat die ontkenningen en vergelijkende trappen verdwijnen. Wat daarbij helpt is jezelf afvragen: wat wil ik wèl, wat wil anders dan ik nu heb?

Een voorbeeld:
“ik wil geen gezeur aan mijn hoofd” (bevat de ontkenning: geen) zou kunnen veranderen in “ik wil rust aan mijn hoofd”

Stap 2: Maak de context van het doel helder

De context van het doel – de drie w’s – moeten duidelijk zijn. Vraag jezelf af: waar, wanneer en met wie wil ik mijn doel bereiken? Het maakt veel uit of je je doel op een bepaalde lokatie wilt bereiken (werk, thuis, vergaderzaal X, de natuur, etc) of overal. Ook scheelt het of je het doel wilt bereiken op een bepaald moment (’s morgens, tijdens het wekelijks werkoverleg op dinsdag, etc) of altijd. En tenslotte is het van belang of je doel mèt anderen wilt bereiken (baas, collega XYZ, partner, vrienden, etc) of juist helemaal alleen. Probeer bij dit helder maken zo specifiek mogelijk te zijn.

Een voorbeeld:
“ik wil rust aan mijn hoofd” zou kunnen veranderen in “ik wil elke dinsdagmiddag van 13.00-17.00 uur, als ik op kantoor Breda met collega Karelse op kamer S.08 werk, rust aan mijn hoofd”

Stap 3: Krijg het doel binnen je eigen controle

Van doelen waarbij je afhankelijk bent van anderen of van omstandigheden is het immers onzeker of je die ooit bereikt. Als je wilt dat je partner aandacht aan je besteed heb je dat niet zelf in de hand. Als je een binnen 3 uur wilt zeilen van Enkhuizen naar Stavoren, zal er voldoende wind moeten staan. Je brengt je doel binnen eigen controle door het zo te herformuleren dat de afhankelijkheden eruit verdwijnen. Wat daarbij helpt is om je af te vragen: wat zou ik zelf – over wat ik wil – kenbaar kunnen maken of wat is de eerste concrete stap die ik nu zelf kan zetten?

Een voorbeeld:
“ik wil elke dinsdagmiddag van 13.00-17.00 uur, als ik op kantoor Breda met collega Karelse projectruimte S.08 deel, rust aan mijn hoofd” zou kunnen veranderen in “ik wil komende dinsdagmiddag op kantoor Breda tegen Karelse zeggen dat als we allebei in S.08 werken, ik graag wil dat hij rustig is”

Stap 4: maak je doel toetsbaar

Net als bij stap 2 is dit ook een vorm van scherpstellen. Je maakt je doel toetsbaar door je af te vragen waaruit je precies zou kunnen opmaken dat je je doel ook echt bereikt hebt, dat je ‘er bent’. Deze stap zie je ook vaak terug bij projecten. Het te behalen eindresultaat wordt dan zodanig beschreven dat er aan het eind van de rit getest kan worden of dat resultaat ook daadwerkelijk bereikt is. Bedenk voor de toetsing niet alleen objectieve maatstaven (informatie) maar ook subjectieve maatstaven (beelden, geluiden, gevoelens).

Een voorbeeld:
“ik wil komende dinsdagmiddag op kantoor Breda tegen Karelse zeggen dat ik als we allebei in S.08 werken, ik graag wil dat hij rustig is” zou kunnen veranderen in “ik wil komende dinsdagmiddag op kantoor Breda tegen Karelse zeggen dat ik als we allebei in S.08 werken, ik graag wil dat hij rustig is en ik weet dat ik mijn doel hebt bereikt als Karelse zegt ‘OK, ik zal er rekening mee houden’ en ik me dan inwendig opgelucht voel”

Stap 5: werk eventuele bezwaren weg

Veel doelen worden namelijk niet bereikt, doordat met het bereiken ervan andere belangrijke doelen onbereikbaar dreigen te worden. Als iemand tegen je zegt dat hij al heel lang iets erg graag wil, maar het er toch maar steeds niet van komt, dan heb je vaak zo’n situatie meer meerdere doelen die om de voorrang strijden.

Een opkomend bezwaar wijst dus op de aanwezigheid van een nevendoel. Bezwaren identificeren doe je door je af te vragen: stel dat ik mijn doel heb bereikt, het is me gelukt, kan er dan nog iets misgaan? Bezwaren wegwerken doe je door het doel zo te herformuleren dat met die bezwaren afdoende rekening wordt gehouden.

Een voorbeeld: in het inmiddels geëvolueerde doel via de stappen 1 tot en met 4 zou bij degene die Karelse wil zeggen dat hij graag wil dat hij rustig is, de volgende bezwaren kunnen opkomen: Karelse zou zich, als ik de boodschap op die manier breng, als een kind behandeld kunnen voelen (nevendoel: de ander in zijn waarde willen laten). Karelse geeft mij af en toe ook nuttige tips, die zou ik graag willen behouden (nevendoel: nuttige input willen krijgen). Het doel zo te herformuleren dat aan deze twee bezwaren tegemoet wordt gekomen zou kunnen leiden tot het volgende eindresultaat: “ik wil komende dinsdagmiddag op kantoor Breda tegen Karelse zeggen, dat ik als ik met hem op kamer S.08 werk, ik zijn tips erg waardeer en het tegelijkertijd prettig zou vinden om het grootste deel van de tijd rustig te kunnen werken, en ik weet dat ik mijn doel hebt bereikt als Karelse zegt ‘OK, ik zal er rekening mee houden’, als ik zie dat hij zich gerespecteerd voelt en ik me inwendig opgelucht voel.

Tot slot. Deze methode om doelen bereikbaar te maken kun je toepassen op elk denkbaar doel. Voor jezelf met een persoonlijk doel. Voor een team met een teamdoel. De stappen doorlopen met het gehele team zorgt dan meteen voor gelijkgerichtheid en algeheel commitment. En tenslotte voor organisatiedoelen. Probeer het eens uit en merk dat het werkt!

Meer weten over hoe je doelen bereikbaar maakt? Volg dan één van onze middle management cursussen