In het artikel over de Dramadriehoek kun je lezen hoe onvolwassen communicatie verloopt. De drie posities die betrokkenen daarbij innemen zijn: de Aanklager, het Slachtoffer en de Redder.
De werkelijke bedoelingen van de gespreksdeelnemers die in de Dramadriehoek zitten blijven verborgen en onbesproken. Ze nemen geen verantwoordelijkheid voor hun eigen aandeel/gedrag in de stroef lopende communicatie.
Op korte termijn lijkt elk van die posities winst op te leveren, op langere termijn eindigt de communicatie altijd in een drama, dus is het zaak om een manier te vinden om uit de Dramadriehoek te blijven/komen.
Overstappen van de Dramadriehoek naar de Winnaarsdriehoek
- Herken en besef dat je er in vast zit.
- Ga na welke rol jij zelf en welke rol de ander speelt.
- Stap over naar de Winnaarsdriehoek door zelf de verantwoordelijkheid te nemen voor je eigen gedrag in de vastgelopen communicatie.
- Nodig de ander uit hetzelfde te doen door haar aan te spreken op haar eigen verantwoordelijkheden en gedrag. Zo zijn jullie beiden gericht op echt contact.
Door jouw “nieuwe” gedrag zal de ander in ieder geval merken dat er iets verandert en als zij meegaat in de Winnaarsdriehoek verloopt de communicatie veel beter. - Sta open voor feedback en geef feedback.
De drie hoekpunten = 3 posities in de Winnaarsdriehoek
- De Aanklager wordt de Uitdager
- Het Slachtoffer wordt de Doener
- De Redder wordt de Coach
- De Uitdager: De uitdager geeft duidelijk haar grenzen aan inclusief wat zij wel/niet wil en maakt daar afspraken over. Zij stelt open vragen, geeft constructieve feedback en stopt met verwijten en bestraffen
- De Doener: Stopt met anderen de schuld te geven en neemt verantwoordelijkheid + controle over zijn eigen leven. De focus verschuift van vast zitten in problemen naar zelf zoeken van oplossingen. Hij formuleert zelf doelen en zoekt oplossingen door aan te geven en te vragen wat hij nodig heeft. Hij onderneemt zelf actie om zijn doelen te bereiken.
- De Coach: geeft de ander zijn autonomie terug. De coach stelt vragen die de ander helpen om te beslissen wat hij wil. Hij nodigt de ander uit zelf in actie te komen. Wel medeleven; geen medelijden. De coach moedigt de ander aan en geeft steun in plaats van de ander te willen redden.
Stof tot nadenken: Omstander-gedrag
De Zuid-Afrikaanse Petruska Clarkson heeft de theorie van de Dramadriehoek en de Winnaarsdriehoek uitgebreid met het begrip Omstander-gedrag.
Een “omstander” is iemand die zich afzijdig houdt terwijl anderen hulp kunnen gebruiken.
Kenmerken van omstandergedrag:
- Mensen zijn zich ervan bewust dat er iets aan de hand is
- Ze nemen geen verantwoordelijkheid, noch voor het veranderen, noch voor het in standhouden van de situatie
- Ze kunnen haarfijn uitleggen waarom ze geen keus hebben (zie slogans hieronder)
- Ze miskennen (onbewust) hun mogelijkheden om invloed uit te oefenen.
- Hun houding straalt uit; Ik heb er niets van gemerkt en heb er niets van geweten en ben dus onschuldig.
Omstander-slogans:
- Het is mijn zaak niet
- Het is hun eigen schuld
- Het is mij te ingewikkeld
- Ik bemoei me met mijn eigen zaken
- De waarheid zal wel in het midden liggen
- Ik wil mijn vingers er niet aan branden
- Ik kan het verschil toch niet maken
Clarkson pleit er niet voor dat iedereen zich overal mee bemoeit. Ze stelt wel vast dat je door lid te zijn van een groep/team al betrokken bent, of je wilt of niet. Ook, of wellicht juist, als je niets doet oefen je invloed uit.
Als omstander kun je, door het benoemen van en aanspreken op onhandig communicatiegedrag, de vastgelopen communicatie mogelijk helpen vlottrekken en weer in beweging brengen. Als lid van een team is dat ook in je eigen belang.
De vraag is: Durf en wil jij collega’s aanspreken die elkaar gevangenhouden in de Dramadriehoek?
Credits afbeelding: ISOtob