Hoe creëer je zelforganiserende professionals?

Hoe creëer je een context voor zelforganiserende professionals waarin zij hun regelruimte en handelingsvrijheid goed kunnen benutten? Up to date kennis hebben en delen? Effectief werken en een belangrijke bijdrage leveren aan het organisatie leerrendement? Maar vooral de eigen veerkracht en werkenergie inzetten om zich rondom het werkproces te organiseren en resultaten te behalen?

Zelforganiserende professionals; meer macht is niet per definitie meer kracht

Het is niet zo dat professionals in zelfsturende teams beter af zijn dan in zelforganiserende teams omdat ze meer mogen. Meer macht betekent nog niet per definitie meer kracht. Zelf richting en kader bepalen vraagt van de professional in zelfsturende teams immers ook het zelfstandig kunnen ontwikkelen van een strategie. Dat is behoorlijk specialistisch werk dat veel tijd en energie kost. Zo moet heel veel informatie worden verzameld, moeten risicoanalyses worden gedaan en verschillende toekomstscenario’s met elkaar worden vergeleken. En tot slot moeten op basis van die afwegingen ook nog gezamenlijke en gedragen keuzes worden gemaakt. Ook kan een professional in een zelfsturend team psychologisch bijna verdrinken in zoveel ruimte zonder al te veel aanknopingspunten. Door dit alles werd de invoering van zelfsturende teams in de jaren ’90 van de vorige eeuw zo’n faliekante mislukking.

Kaders bieden ook voordelen

Het al hebben van richting en kaders heeft voor professionals in een team grote voordelen. Ze verschaffen een vorm van psychologische veiligheid en je weet als professional in het team precies waar je aan toe bent, zodat het gemakkelijker wordt om de gegeven regelruimte goed te benutten. Bovendien hebben zelforganiserende teams een leidinggevende die stand by ondersteunt zonder in het dagelijkse werk van het team in te grijpen. Het team behoudt zijn veerkracht en energie om zichzelf rondom het werkproces te organiseren en hierover te communiceren naar anderen. Volgens ons roept dit uiteindelijk ook nog eens zelforganisatie bij anderen op.

In het artikel “De kracht van ondernemend leren” (2015) geven Olga de Vries en Ingeborg van der Oord inzicht in hoe de reclassering met vijf standaarden richting en kader geeft aan de professionele ontwikkeling van haar medewerkers, waardoor de zelforganisatie in leren wordt vergroot.